Türkiye Üniversite Tarihi-3 DarülFünun'dan Üniversiteye Geçiş Tasfiye ve Yeni Kadrolar

Book : Türkiye Üniversite Tarihi-3 DarülFünun'dan Üniversiteye Geçiş Tasfiye ve Yeni Kadrolar

Author : * --

Language : Turkish

Library : Other

Publish Place : İstanbul

ISBN : 978-605-399-098

Publish Date : February 2010

Publisher : İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları

Original Language : Turkish

Book Type : Book

Book Number : 7095

INDEX

ı DÖRDÜNCÜ KISIM Darülfünun'dan Üniversite'ye
3 BÖLÜM 4.1 Darülfünun Üzerine Basındaki Tartışmalar 3 Basındaki Tartışmalara Genel Bakış 5 Darülfünun Hakkında Basındaki Eleştiriler 8 Kadrocuların Eleştirileri 23 Darülfünun'u Başarılı Bularak Savunanlar 30 Darülfünun Konusunda Görüş Değiştirenler 32 Darülfünun'dan Beklenenler 32 Darülfünun Nasıl Olmalı? 36 En Güzel Bacaklı Kadın Yarışması 38 Tartışmalarda Öne Çıkan Konular

45 BÖLÜM 4.2 Darülfünun'un İlgasına Doğru 45 Maarif Vekilleri ve Darülfünun

45 Tasfiyeden Yana Olan Maarif Vekilleri

46 Mustafa Necati Bey

50 Cemal Hüsnü [Taray] Bey 53 1930'larm Başlarındaki Olaylar 53 1930 Darülfünun Emini Seçimi

56 Islahat Projesi

57 Serbest Cumhuriyet Fırkası ve Darülfünun 58 Siyasi Partilerin Darülfünun'a Bakışı

58 Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası

58 Lâyik Cumhuriyetçi İşçi ve Çiftçi Fırkası

59 Cumhuriyet Halk Fırkası

60 Fırka [Parti] Mektebi

61 Birinci Türk Tarih Kongresi ve Darülfünun

61 Türk Tarih Tezi'nin Oluşumu 64 Birinci Türk Tarih Kongresi 67 Kongredeki Tartışmalar

76 Darülfünun'a Yöneltilen Eleştiriler

79 BÖLÜM 4.3 Albert Malche'm Darülfünun Hakkındaki Raporu ve Kanun Tasarısı 79 Albert Malche'm Gelişi

79 Darülfünun'un 1931 Yılı Bütçesi

81 Prof. Albert Malche'm Gelişi

89 Darülfünun'un 1932 Yılı Bütçesinin Görüşülmesi
95 İstanbul Üniversitesi Hakkında Rapor

96 I. Anketin Mahiyeti

97 II. İstanbul Darülfünunu Hali Hazırının Tetkik ve Tahlili 108 III. İcrası İcap Eden Islahât

108 Emanet ve Kâtib-i Umumîlik

110 Darülfünun Muhtariyeti [Özerkliği]

111 Islahâtın Umumî Levhası 127 Netice

131 Albert Malche'm Kanun Tasarısı

131 Teşkilât Kanunu Projesi

132 Darülfünun'un Amacı, Bütçesi ve Örgütlenmesi 135 Öğretim Elemanları

137 Darülfünunun İdarî Teşkilâtı

138 Eğitim ve Öğretim

140 Genel Değerlendirme 141 Atina Üniversitesi Reformu

141 Yunanistan'da Üniversite Reformu Girişimleri 141 Caratheodory'nin Raporu

144 Malche ve Caratheodory Raporlarının Karşılaştırılması

147 BÖLÜM 4.4 Darülfünun'un İlgası ve Tıp Fakültesi'nin Taşınması 147 Dr. Raşit Galip Bey'in Maarif Vekilliği

147 Dr. Reşit Galip Bey'in Maarif Vekilliğine Getirilmesi

148 Dr. Reşit Galip (1893-1934) 153 Tıp Fakültesi'nin Taşınması

153 Taşınma Hazırlıkları

156 Dr. Reşit Galip'in Eleştirilere Cevabı

160 Dr. Cemil Topuzlu Paşa'nm Eleştirileri

164 Taşınmanın Olumsuz Sonuçlarının İtirafı 167 Darülfünun'un İlgası

167 İlgili Kanun Tasarısının Hazırlanması ve Görüşülmesi

171 İstanbul Darülfünunu'nun İlgasına Dair Kanun 174 Dr. Reşit Galip'in Üniversite Hakkında Demeci

182 Darülfünun'un İlgası Üzerine Görüş Değiştirenler

185 Atatürk ve Yeni Üniversite

187 KISIM 4 Ekler

189 EK 4.1 Arkada Kalan Darülfünun 191 EK 4.2 Üniversite'nin Manası

196 EK 4.3 "Arkada Kalan Darülfünun"un Başına Gelenler 198 EK 4.4 Maarif Vekili Cemal Hüsnü [Taray] Bey'in

Darülfünun'da Yaptığı Konuşma 202 EK 4.5 Cumhuriyet Halk Fırkası [Partisi]'nin Büyük Kongresinin 13-14 Mayıs 1931 Tarihindeki Toplantısında Kabul Edilen Program'ın Beşinci Kısmı
204 EK 4.6 Tarih ve Yurtbilgisi Tedrisatının Millîleşmesi

208 EK 4.7 Prof. Dr. Albert Malche ile Sözleşme Yapılmasına İlişkin Kararname

209 EK 4.8 Prof. Dr. Albert Malche'm Raporunu Sunuş Yazısı

211 EK 4.9 Mutahassıs

212 EK 4.10 Prof. Dr. Albert Malche'm İstanbul Darülfünunu Hakkında Teşkilât Kanunu Projesi

227 EK 4.11 İstanbul Darülfünununun İlgasına ve Maarif Vekâletince

Yeni Bir Üniversite Kurulmasına Dair Kanun 230 EK 4.12 İstanbul Darülfünununun İlgasına ve Maarif Vekâletince Yeni Bir Üniversite Kurulmasına Dair Olan Kanunun 7'nci ve 8'inci Maddelerinin Tefsirine Lüzum Olmadığı Hakkında

231 BEŞİNCİ KISIM Gidenler, Kalanlar ve Gelenler

233 BÖLÜM 5.1 Tasfiyenin Başlaması 233 Tasfiye Öncesindeki Gelişmeler

233 Tasfiyenin Gündeme Gelişi

234 Dr. Neşet Ömer Bey'in Mektubu

238 Edebiyat Fakültesi Reisinin Dövülmesi

239 Prof. Albert Malche'm İkinci Kez Gelişi 242 Ord. Prof. Dr. Kerim Erim (1894-1952) 245 Teşkilât Kanunu

248 Reşit Galip'in Destekçisi Fahreddin Kerim Gökay

252 Sicil Fişleri

256 Tasfiyenin Mimarı Olarak Reşit Galip 258 Tasfiye

258 Tasfiye Hazırlıkları ve Basındaki Yansımaları

r 268 Tasfiyenin Tamamlanması ve Açıklanması

272 Telif ve Tercüme Heyeti

273 Tasfiyenin Yapılışı Konusunda Açıklamalar 278 Tasfiyeye Tepkiler ve Yaltaklanmalar

282 Tasfiyeye Karşı Yapılan Eleştiriler 287 Üniversitenin Yeni Kadroları

287 Muvakkat Kadronun İlk Biçimi

289 Islahât Komitesi'nin Lağvı

289 Yeni Kadronun Oluşturulması

293 Ücretler

293 Yabancı Profesörler

300 Öğretim

300 Dişçi Mektebi'nin Islâhı
302 İstanbul Üniversitesi'nin Muvakkat Kadrosu 302 Muvakkat Kadronun Tamamlanması 305 Fakültelerin Yapılanması 307 Yurt Dışına Gönderilen Öğrenciler 309 Mülteci Alman Profesörler 316 Esas Kadroların Oluşturulması 316 Kadro Kanununun Çıkartılması 318 Tasfiyenin Devamı

BÖLÜM 5.2 Gidenler ve Kalanlar 321 Gidenler ve Kalanlar 326 Tıp Fakültesi

326 Yeni Kadroya Alınan Müderrisler 338 Kadro Dışı Bırakılan Müderrisler 357 Yeni Kadroya Alman Muallimler 364 Kadro Dışı Bırakılan Muallimler 366 Yeni Kadroya Alınan Müderris Muavinleri 374 Kadro Dışı Bırakılan Müderris Muavinleri 378 Hukuk Fakültesi 378 Müderrisler

378 Yeni Kadroya Alman Müderrisler 384 Kadro Dışı Bırakılan Müderrisler

386 Muallimler

386 Kadro Dışı Bırakılan Muallimler

387 Müderris Muavinleri

387 Yeni Kadroya Alınan Müderris Muavinleri

388 Başasistanlar

388 Yeni Kadroya Alınan Asistanlar

389 Fen Fakültesi 389 Müderrisler

389 Yeni Kadroya Alınan Müderrisler

390 Kadro Dışı Bırakılan Müderrisler 409 Muallimler

409 Yeni Kadroya Alınan Muallimler

410 Kadro Dışı Bırakılan Muallimler

411 Müderris Muavinleri

411 Yeni Kadroya Alınan Müderris Muavinleri

412 Asistanlar

412 Yeni Kadroya Alman Asistanlar

413 Edebiyat Fakültesi

414 Müderrisler

414 Yeni Kadroya Alınan Müderrisler 414 Kadro Dışı Bırakılan Müderrisler
423 Muallimler

423 Yeni Kadroya Alman Muallimler

424 Kadro Dışı Bırakılan Muallimler

424 Müderris Muavinleri

424 Yeni Kadroya Alınan Müderris Muavinleri 427 İlahiyat Fakültesi 427 Müderrisler

427 Yeni Kadroya Alınan Müderrisler

429 Kadro Dışı Bırakılan Müderrisler 430 Muallimler

430 Yeni Kadroya Alınan Muallimler 430 Müderris Muavinleri

430 Yeni Kadroya Alınan Müderris Muavinleri 432 Eczacı Mektebi 432 Muallimler

432 Yeni Kadroya Alman Muallimler

433 Kadro Dışı Bırakılan Muallimler 440 Muallim Muavinleri

440 Kadro Dışı Bırakılan Muallim Muavinleri 440 Dişçi Mektebi 440 Muallimler

440 Yeni Kadroya Alınan Muallimler

441 Kadro Dışı Bırakılan Muallimler 442 Muallim Muavinleri

442 Yeni Kadroya Alınan Muallim Muavinleri

443 Kadro Dışı Bırakılan Muallim Muavinleri

BÖLÜM 5.3 Yabancı Profesörler ve Uzmanlar 445 Mülteci Alman Profesörlerin Gelişi

445 Yabancıların Çalıştırılmasına İlişkin Mevzuat

446 Ankafa Protokolü

448 Yabancı Profesörlerin Seçimi 450 III. Reich'in Müdahale Girişimleri 453 Ünlü Bilim Adamlarını Getirme Çabası 455 Einstein'm Atatürk'e Mektubu Efsanesi

455 Başrol Oyuncusu Sami Günzberg

456 Sami Günzberg ile OSE Arasındaki ilişki 462 Einstein Efsanesinin Doğuşu

465 Yabancılarla Yapılan Sözleşmeler 465 Profesörler ile Yapılan Sözleşmeler 470 Okutmanlar (Lektörler) ile Yapılan Sözleşmeler 472 İlmî Yardımcılar ile Yapılan Sözleşmeler 474 Ustalar ile Yapılan Sözleşmeler
476 Türkiye'ye Gelen Yabancı Profesörler ve Yardımcıları 476 Yabancı Profesörler ve Yardımcılarının Yapısı 478 Yabancı Profesörlerin ve Yardımcılarının Görev Aldığı Başlıca Öğretim Kurumları

493 İstanbul Üniversitesi'nde Yabancılar

493 Yabancı Profesör ve İlmî Yardımcıların Sayısı

496 Gelen Yabancıların Kimlikleri ve Sayısı

508 III. Reich ve Mülteciler

517 Mültecilerin Geri Dönüşü

523 Yabancı Profesörlerin Katkıları

528 Karşılaşılan İlginç Olaylar

530 Yabancı Profesörlerin Yüceltilmesi

535 KISIM 5 Ekler

537 EK 5.1 Edebiyat Fakültesi Reisi Muzaffer Bey ile Asistan

Nihal [Atsız] Bey Arasında Meydana Gelen Olay ve Yüksek Ticaret Mektebi Öğrencilerinin Islahat Raporu Hakkında Manisa Mebusu Refik Şevket [İnce] Bey'in Soru Önergesi

540 EK 5.2 İstanbul Darülfünunu Umûmî Islahat İşlerinde Çalıştırılmak Üzere Getirilecek Olan Prof. Dr. Albert Malche ile Bir Yıllık Sözleşme Yapılmasına İzin Veren 13 Mart 1933 Tarih ve

13984 Sayılı Kararname

541 EK 5.3 Islahat Komitesi Üyesi Osman Horasan'ın Tasfiye Konusundaki Açıklaması

543 EK 5.4 Maarif Vekâleti'nin İstanbul Üniversitesi'nin Muvakkat Kadrosunu Başvekâlete Sunuş Yazısı ve Kadro Cetvellerinden Örnekler

555 EK 5.5 İstanbul Üniversitesi'nin Muvakkat Kadrosu

563 EK 5.6 Ord. Prof. Dr. Philipp Schvvartz'ın Maarif Vekili Dr. Reşit Galip ile Yaptığı Toplantıya İlişkin Anıları

570 EK 5.7 İstanbul Darülfünunu Fen Fakültesi Nebatat Müderrisi Esat Şerafettin [Köprülü] Bey'in Yaş Sınırlamasından İstisna Edilerek Bir Yıl Daha Çalıştırılmasına İlişkin 14 Eylül 1932 Tarih ve 13306 Sayılı Kararname

571 EK 5.8 İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi'nde Tatbikî Fizik Profesörü Ord. Prof. Dr. Harry Dember'in Sözleşmesinin Beş Yıl Daha Uzatılmasına İlişkin 20 Mart 1939 Tarih ve

2/10617 Sayılı Kararname

572 EK 5.9 İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Camcı Ustası Jozef Bühler'in Sözleşmesinin Üç Yıl Daha Uzatılmasına İlişkin 13 Ocak 1941 Tarih ve 2/15019 Sayılı Kararname
573

5 74

575

576

577

578

579

580

58ı

583

584

585
EK 5.10 Prof. Dr. Vernon Hoves Legg'in İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi'nde Sınaî Kimya Profesörü Olarak Çalıştırılmasına İlişkin 7 Mart 1941 Tarih ve 2/15324 Sayılı Kararname EK 5.11 Prof. Dr. A. K. Mcilwraith'in İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi'nde İngiliz Filolojisi Profesörü Olarak ve Prof. Dr. Patrick Du Val'in İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi'nde Matematik Profesörü Olarak Çalıştırılmasına İlişkin 13 Ocak 1942 Tarih ve 2/17131 Sayılı Kararname

EK 5.12 Prof. Dr. Umberto Ricci'nin İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi'nde Umumî İktisat ve İktisat Teorisi Profesörü Olarak Çalıştırılmasına İlişkin 3 Şubat 1943 Tarih ve 2/19384 Sayılı Kararname

EK 5.13 Prof. Dr. Thomas Royds'un İstanbul Üniversitesi

Fen Fakültesi'nde Astronomi Profesörü Olarak Çalıştırılmasına

İlişkin 3 Şubat 1943 Tarih ve 2/19415 Sayılı Kararname

EK 5.14 İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi'nden Ord. Prof. Dr.

Rudolf Nissen ile Eşi Ruth Nissen'in Türk Vatanaşlığına Alınmasına

İlişkin 3 Temmuz 1939 Tarih ve 2/11384 Sayılı Kararname

EK 5.15 İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nden Ord. Prof. Dr.

Ernst Hirsch ile İktisat Fakültesi'nden Ord. Prof. Dr.

Fritz Neumark'ın Eşleri ile Birlikte ve Fen Fakültesi'nden Ord. Prof.

Dr. Fritz Arndt'ın Türk Vatandaşlığına Alınmasına İlişkin

2 Temmuz 1943 Tarih ve 2/20330 Sayılı Kararname

EK 5.16 Prof. Dr. T. Levi-Civita'nm İstanbul Üniversitesi Fen

Fakültesi'nde Matematik Profesörü Olarak Çalıştırılmasına İlişkin

11 Mart 1940 Tarih ve 2/13039 Sayılı Kararname

EK 5.17 Polonyalı Prof. Dr. Kling Kazimierz'ın İstanbul Üniversitesi

Fen Fakültesi'nde Sınaî Kimya Profesörü Olarak Bir Yıl

Çalıştırılmasına İlişkin 30 Haziran 1940 Tarih ve

2/13818 Sayılı Kararname

EK 5.18 Einstein'ın Mektubunu Sunmak Üzere Sami Günzberg Tarafından Başvekâlete Yazılan 30 Eylül 1933 Tarihli Mektup EK 5.19 Einstein'ın Başvekâlete Hitaben Yazdığı 17 Eylül 1933 Tarihli Mektup ve Üzerine Maarif Vekili Yusuf Hikmet [Bayur] Bey'in El Yazısı ile Yazdığı Notlar

EK 5.20 Einstein'ın Başvekâlete Hitaben Yazdığı 17 Eylül 1933 Tarihli Mektubun Sami Günzberg Tarafından Yapılan Çevirisi EK 5.21 Einstein'ın Başvekâlete Hitaben Yazdığı 17 Eylül 1933 Tarihli Mektubun Ekindeki Tıp Profesörleri ve Hekimlerin Listesi ve Kısa Biyografileri
599 EK 5.22 Einstein'ın Mektubu ile İlgili Olarak Sami Günzberg Tarafından Mustafa Kemâl Paşa'ya Yazılan 30 Eylül 1933 Tarihli Mektup

600 EK 5.23 Maarif Vekâleti Tarafından Einstein'ın Mektubuna Yazılan Cevabın Birinci Müsveddesi

6oı EK 5.24 Maarif Vekâleti Tarafından Einstein'ın Mektubuna Yazılan Cevabın Birinci Müsveddesi Üzerinde Maarif Vekili Yusuf Hikmet [Bayur] Bey'in Kendi El Yazısı ile Yaptığı İlk Düzeltme

602 EK 5.25 Maarif Vekâleti Tarafından Einstein'ın Mektubuna Yazılan Cevabın Düzeltilmiş İkinci Müsveddesi

603 EK 5.26 Maarif Vekâleti Tarafından Einstein'ın Mektubuna Yazılan Cevabın İkinci Müsveddesi Üzerinde Maarif Vekili Yusuf Hikmet [Bayur] Bey'in Kendi El Yazısı ile Yaptığı İkinci Düzeltme

604 EK 5.27 Einstein'ın Mektubuna Yazılan Cevabın Başvekil İsmet Paşa Tarafından İmzalanarak Gönderilen Son Biçimi

605 EK 5.28 İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Astronomi Profesörlüğü İçin Prof. Dr. E. Finlay Freundlich ile 4 Ekim 1933'te Cenevre'de İmzalanan Beş Yıllık Sözleşme

610 EK 5.29 İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Sosyal Sağlık ve

İstatistik Profesörlüğü İçin Prof. Dr. Fritz Neumark ile 4 Ekim 1933'te Cenevre'de İmzalanan Beş Yıllık Sözleşme

614 EK 5.30 İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi FKB Kimya Profesörlüğü İçin Friedrich Breusch ile 1 Haziran 1943'te Yapılan İki Yıllık Sözleşme

616 EK 5.31 İstanbul Üniversitesi Yabancı Diller Mektebi Okutmanlığı İçin Dr. Herbert Dieckmann ile 20 Kasım 1934'te Yapılan Bir Yıllık Sözleşme

618 EK 5.32 İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi Radyoloji Enstitüsü'nde İlmî Yardımcı Olarak Çalışmak Üzere Erna Kammendel ile 9 Ekim 1935'te Yapılan Bir Yıllık Sözleşme

620 EK 5.33 İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Enstitüsü'nde İlmî Yardımcı Olarak Çalışmak Üzere Andree Hobschette ile Eylül 1938'de Yapılan Bir Yıllık Sözleşme

621 EK 5.34 İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Hastalıkları ve Bakımı Kliniği'nde Hemşire Olarak Çalışmak Üzere Irmela Gerds ile Nisan 1939'da Yapılan Bir Yıllık Sözleşme

622 EK 5.35 İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi'nde İnce Mekanik Ustası Olarak Çalışmak Üzere Walther Rieger ile 25 Şubat 1936'da Yapılan İki Yıllık Sözleşme

627 Kaynakça 645 Dizin