 |
 |
 |
Risk Değerlendirmesi
|
Book : Risk Değerlendirmesi Author : * Özlem Özkılıç Language : Turkish Library : Health-Safety-Environment Publish Place : Ankara ISBN : 978-605-9994-01-9 Publish Date : May 2014 Publisher : Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu TİSK Book Type : Book Book Number : 8000 |
 |
INDEX
İÇİNDEKİLER1. BÖLÜM: TEHLİKE VE RİSK KAVRAMLARI
1.1. Terminoloji...........13
1.2. Teknoloji ve Tehlike....14
1.3. Risk Ve Belirsizlik Kavramı...16
2. BÖLÜM: GÜVENLİK KÜLTÜRÜ
2.1. Teknoloji ve Güvenlik Kültürü......23
2.2. Öğrenen Organizasyonlar......26
3. BÖLÜM: RİSK DEĞERLENDİRME METODOLOJİLERİNİN
DOĞUŞU
3.1.Tarihçe...........29
3.2. Emekleme Dönemi......30
3.3. Güvenilirlikle İlgili Doktrinlerin oluşumu...32
3.4. Olasılık Kuramlarının Oluşumu......33
3.5. Nükleer Tesisler İçin Çalışmaların Artışı...34
3.6. Tüm Endüstriler İçin Disiplinlerin Oluşturulması..36
4. BÖLÜM: ÜLKEMİZDEKİ MEVZUAT
4.1. Risk Değerlendirme Yaptırma Yükümlülüğü...39
4.2. Dokümantasyon.......41
4.3. Risk Değerlendirmesinin Yenilenmesi......42
4.4. Risk Değerlendirmesi Ekibi .....42
4.5. Risk Değerlendirmesi Aşamaları ......43
4.6. Büyük Kaza Önleme Politika Belgesi veya Güvenlik Raporu Hazırlanması Gereken Işyerlerinde Risk Değerlendirmesi......47
5. BÖLÜM: TEKNOLOJİK RİSK KAVRAMI
5.1. Kaza Modelleri ve Teknolojik Risk Arasındaki İlişki...50
5.2. Kritik Sistemler ve Güvenilirlik Kavramı........54
6. BÖLÜM: GÜVENİLİRLİK TEORİSİ
6.1. Güvenilirlik............59
6.2. MTTF, MTTR, MTBF Ve Kullanılabilirlik...65
7. BÖLÜM: RİSK YÖNETİM KAVRAMI
7.1. Risk Yönetim Süreci..........74
7.1.1. Yetki ve Sorumluluklar .......74
7.1.2. Risk Yönetim Prosesi(Risk Management Prosses -RMP)..76
7.1.3. Kimyasallarla Çalışmada Meslek Hastalığı Risk
Yönetim Prosesi..........90
8. BÖLÜM: RİSK DEĞERLENDİRMESİ MEDOLOJİLERİNİN
SEÇİM KRİTERLERİ
8.1. Kaynakların Kullanılabilirliği.............99
8.2. Belirsizliğin Niteliği ve Düzeyi .........99
8.3. Güçlük Düzeyi.........99
8.4. Kullanım Süresi Evreleri Boyunca Risk Değerlendirmesinin Uygulanması..........100
9. BÖLÜM: RİSK DEĞERLENDİRMESİ UYGULAMA ADIMLARI
9.1. Kapsamı Oluşturma (Tehlike Kaynakları ve Tehlikelerin
Tanımlanması).............................103
9.2. Risk Değerlendirmesi..........105
9.3. Risk analizi.........105
9.4. Olasılık Tayini veya Hesaplaması...........109
9.5. Risk Değerleme (Kabul Edilebilirlik Kriterini Belirleme) ............... 110
9.6. Sonuç Analizi ........... 117
9.7. Risk Müdahalesi (Kontrol Önlemlerinin Belirlenmesi) ......12O
9.8. Belgelendirme ......122
9.9. İzleme ve Gözden Geçirme (Güncelleme)......124
10. BÖLÜM: RİSK DEĞERLENDİRME METODOLOJİLERİNİN SINIFLANDIRILMASI ........125
11. BÖLÜM: RİSK_ DEĞERLENDİRME METODOLOJILERININ INCELENMESI
11.1. Beyin Fırtınası Tekniği (Brainstorming).....143
11.2. Yapılandırılmış veya Yarı Yapılandırılmış Görüşmeler
(Structured or semi-structured interviews) ...146
11.4. Ön Tehlike Analizi (Preliminary Hazard Analysis - PHA) ....149
11.5. İş Güvenlik Analizi - JSA (Job Safety Analysis)..164
11.6. Çeklist Kullanılarak Birincil Risk Analizi
-(Preliminary Risk Analysis (PRA) Using Cheeklists)......172
11.7. Güvenlik Denetimi (Safety Audit) ......179
11.8. Risk Matrisleri (L Tipi Matrisler) .....182
11.9. Makine Risk Değerlendirme (Machine Risk Asessment)......195
11.9.1. Makine Risk Değerlendirmesi Nasıl Yapılmalı?.......199
11.9.2. Makine Sınırlarının Tayini .........199
11.9.3. Tehlikenin Tanımlanması.........199
11.9.4. Risk Tahmini..........200
11.9.5. Makinenin Kategorisinin Bulunması.......204
11.9.6. Her Parçanın Tehlikeli Hata Yapma Ortalama Zamanı (Mean Time to Dangerous Failure of Each Channel- MTTFd).....206
11.9.7. Bmdiden Hareketle, Komponentler (Parçalar) İçin
MTTFd'in Hesaplanması.......206
11.9.8. Hata Tespit Kapsamı (Diagnostie Coverage -DC) ........207
11.9.9. Ortalama DC'nin Tahmin Edilmesi..........208
11.9. 10. Donanımın Güvenirliği Yoluyla Tehlikelere Maruz
Kalmanın Sınırlanması.............208
11.9.11. Koruyucuların Ve Güvenlik Tertibatlarının Seçimi......209
11.9.12. Kontrol Önlemi...........211
11.10. Tehlike Analizi ve Kritik Kontrol Noktaları (Hazard Analysis and Critical Control Points - HACCP)......212
11.11. ......Olursa Ne Olur? (What If..? SWIFT Tekniği) ...214
11.12. Tehlike ve İşletilebilme Çalışması Metodolojisi
(Hazard and Operability Studies- HAZOP) ......219
11.13. Tehlike Sınıflandırma ve Derecelendinne .....230
11.13.1. Güvenlik Ölçümleme Sistemi (SIS) -Güvenlik Bütünlük Derecesi (SIL) .....232
11.13.2. Risk Grafiği ile SIL; (IEC 61508)..........233
11.13.3. Kantitatif Analiz..............239
11.13.4. Kollektif Zorunlu Seçim .........240
11.13.5. Kontrol Önlemleri Önerilmesi.........242
11.13.6. Aynı Prosedürün Prosesin Diğer Ekipmanlarına
Uygulanması ............242
11.14. İş Etki Analizi (Business Impact Analysis -BIA)..242
11.15. Kök Neden Analizi (Root Cause Analysis -RCA) ..245
11.16. Hata Ağacı Analizi (Fault Tree Analysis-FTA) ..247
11.16.1. Ağaç Yapısı ve Semboller............252
11.16.2. FTA Diyagramının Yapılandırılması.....253
11.16.3. Kantitatif Analiz.........255
11.16.4. Güvenirlik ve Hata Olasılık Bağlantıları....255
11.16.5. Boolean Matematiği .....258
11.16.6. Mantık Matematiğinde İşlem Basitleştirilmesi.........259
11.16.7. “Azaltılmış" Hata Ağacı- Mantık Eşiti Hata Ağacı...264
11.17. Hata Modu ve Etkileri Analizi (Failure Mode and Effects Analysis- Failure Mode and Critically Effects Analysis-(FMEA/FMECA)..........272
11.18. Neden - Sonuç Analizi (Cause-Consequence Analysis) ..........286
11.18.1. Olay Ağacından Hata Ağacına Transforrnasyon...295
11.19. Neden - Sonuç Analizi (Cause-Consequence Analysis)..295
11.20. Neden ve Etki Analizi (Cause and Effect Analysis) ...302
11.21. Senaryo Analizi (Scenario Analysis) ...305
11.22. Koruma Katmanları Analizi (Layers of Protection Analysis - LOPA)............307
11.23. Karar Ağacı Analizi (Decision Tree Analysis)..312
11.24. İnsan Güvenilirlik Değerlendirmesi (Human Reliability
Assessment - HRA) ...........314
11.25. Papyon Analizi (Bow - Tie Analysis).......319
11.25.1. Kantitatif Risk tAHMİNİ......320
11.25 .2. Güvenlik Fonksiyonlarının Karakteristikleri
11.26. Güvenilirlik Merkezli Bakım (Reliability Centred
Maintenance - RCM)........324
11.27.Gizlilik Analizi (Sneak Analysis -SA) ve Gizlilik DevreAnalizi (Sneak Circuit Analysis -SCI).....328
11.28. MarkoV Analizi (MarkoV Analysis)......330
11.29. Monte Carlo Simulasyonu (Monte Carlo Simulation)..333
11.30. Bayes İstatistiği ve Bayes Ağları (Bayesian Statistics and Bayes Nets)........335
11.30.1. Bayesgil Çıkarsama (Bayesian İnference).....337
11.30.2. Bayes Ağları........338
11.31. F-N Eğrileri (F-N CURVES)........341
11.32. Maliyet/Fayda Analizi (Cost/Benefit Analysis- CBA)...343
11.33. Çok Kriterli Karar Analizi (Multi - Criteria Decision
Analysis -MCDA) ......346
11.34. Risk Endeksleri (Risk Indices)........347
11.35. Toksikolojik Risk Değerlendimıe- Kimyasal Mauziyet y
Risk Değerlendirme (Toxicity Risk Assessment- Chemical
Exposure Risk Assessment) .....349
12. BÖLÜM: PATLAYICI ORTAMLAR- ATEX DİREKTİFLERİ
12.1.Patlayıcı Ortam Sınıflaması İle İlgili Standartlar Ve Hukuki Düzenlemeler......353
12.2.Patlayıcı Ortam Sınıflandırma ve Patlayıcı Ortam Risk
Değerlendirmesi.............358
12.3. NEC 50, NFPA Kodlarına Göre Alan Sınıflandırması..359
12.4. EN 60079 Patlayıcı Gaz Ortamlarında Tehlikelerin
Sınıflandırılması........360
12.5. TC31/WO9 - Güvenlik Bütünlük Derecelendirme- SIL (Safety Integrity level).....362
12.6. Yangın ve Patlama İndeksleri .....363
12.6.1. Dow F&EI ve Mond F&ETI........365
12.6.2. Temel Emniyet İndeksi (Inlierent Safety Index -ISI) ve Entegre Temel Emniyet Indeksi (Integrated Inherent Safety Index -I2SI) .......376
12.6.3. Çevre Sağlık Ve Emniyet İndeksi- Environment Health &Safety Index (EHS) ........379
13. BÖLÜM: BÜYÜK ENDÜSTRİYEL KAZALARIN KONTROLÜ HAKKINDA YÖNETMELİK GEREĞİNCE RİSK DEĞERLENDİRMESİ METODOLOJİ: ARAMIS PROJESİ
13.1. SEVESO 111 Direktifi..........387
13.2. ARAMIS Projesi Nedir?.........389
13.3. SEVESO Kuruluşlarında Büyük Kaza Senaryolarının Tanımlanması........392
13 .4. Büyük Çaplı Kaza Tehlikelerinin Tanımlanması (MIMAH)...392
13.4.1. MIMAH'ın Adımları.........394
13.4.2. Ekipman Tipolojisi.......395
13.4.3. Madde Tipolojisi ....396
13.4.4. Tehlikeli Ekipmanın Seçimi....397
13.4.5. BOW-Tie (PapyOn) Yaklaşımı......398
13.4.6. MIMAH Metodolojisinde Matrislerin Kullanımı.....399
13.4.7. Hata Ağacının Oluşturulması ........402
13 .5. Referans Kaza Senaryolarının Belirlenmesi Metodolojisi (MIRAS).........403 İ
13.5.1. MIRAS'ın Amaçları Ve Temel Adımları........405
13.5.2. Olay Ağaçlarında Geçiş Olasılıklarının Değerlendirilmesi............408
13.5 .3. Olay Ağacındaki Güvenlik Bariyerlerinin Etkileri.....409
13.5.4. Risk Şiddeti Değerlendirmesi Ve Haritalandırılması. .....41O
13.6. Maruziyetlerin Değerlendirilmesi......411
KAYNAKÇA....................413
